รายงานธนาคารโลก ชี้ให้อำนาจเมืองรองจัดหาแหล่งทุนเอง ช่วยเศรษฐกิจเติบโต-ลดเหลื่อมล้ำ
ธนาคารโลก ร่วมกับหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) และมหาวิทยาลัยขอนแก่นจัดทำงานศึกษา “การประเมินแหล่งเงินทุนสำหรับการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการพัฒนาเมืองในประเทศไทย (Thailand Urban Infrastructure Finance Assessment)” แสดงถึงโอกาสและความสำคัญของการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานเพื่อผลักดันการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ โดยรัฐบาลต้องมีแนวทางส่งเสริมให้เมืองรองสามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนภาคเอกชนเพื่อมาใช้ในการลงทุนและการพัฒนาเมือง
กรุงเทพฯ จัดเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของประเทศมาอย่างยาวนาน และโอกาสในการขยายตัวทางเศรษฐกิจเริ่มอิ่มตัว เมืองรองต่าง ๆ เช่น เชียงใหม่ ขอนแก่น และระยอง กําลังเจริญเติบโตและสร้างโอกาสให้กับคนในพื้นที่ มีศักยภาพที่จะสามารถเป็นแกนหลักทางเศรษฐกิจของประเทศได้หากมีการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ เช่น ระบบขนส่งมวลชน พลังงานทดแทน และโครงสร้างพื้นฐานอื่น ๆ อย่างไรก็ดี เมืองรองต่างไม่สามารถพึ่งพางบประมาณภาครัฐเพียงแหล่งเดียว และควรพิจารณาเครื่องมือการระดมทุนอื่น ๆ เช่น การออกพันธบัตรสนับสนุนการลงทุนโครงการในท้องถิ่น และการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชน เป็นต้น
นางแพตริเซีย มงคลวนิช ผู้อำนวยการสำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ กระทรวงการคลัง กล่าวว่า พื้นที่เมืองรองสามารถช่วยขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจและลดปัญหาความยากจนในพื้นที่ชนบทได้โดยการสร้างโอกาสให้แก่ประชาชน ทั้งนี้ กระทรวงการคลังจะนำผลการศึกษามาสนับสนุนการพัฒนาเมืองเพื่อตอบสนองกับความต้องการของประชาชน ภาคธุรกิจ และภาคอุตสาหกรรมต่อไป
รายงานฯ ยังระบุว่า หากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีอำนาจในการจัดหาแหล่งทุนได้ด้วยตนเอง จะสามารถช่วยลดภาระต่อสถานะการคลังของประเทศได้ อย่างไรก็ดี เมืองรองและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของไทยยังต้องพึ่งพาเงินงบประมาณในการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานและยังไม่มีอำนาจในการจัดหาแหล่งทุนได้ด้วยตนเอง แม้ว่ากฎหมายการกระจายอำนาจที่มีผลบังคับใช้ตั้งแต่ พ.ศ.2542 ระบุเจตนารมณ์ให้ท้องถิ่นตัดสินใจในกิจการท้องถิ่นได้เอง อนึ่ง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้องสร้างความน่าเชื่อถือทางการเงินด้วยการมีฐานภาษีและการจัดเก็บรายได้ที่สร้างความั่นคงทางการเงินและคลัง เพื่อให้เกิดความมั่นใจแก่นักลงทุน
ทั้งนี้ รายงานฯ เสนอแนะให้มีการเปลี่ยนกระบวนทัศน์โดยให้เมืองรองมีอำนาจจัดหาแหล่งทุนได้ด้วยตนเอง สร้างเครื่องมือ และความเชี่ยวชาญในการจัดหาเงินทุนเพื่อการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการพัฒนาเมือง รวมถึงยังเสนอให้มีการกำหนดยุทธศาสตร์ระดับชาติเพื่อส่งเสริมการลงทุนจากภาคเอกชน และจัดตั้งหน่วยงานเพื่อวางแผน พัฒนา และติดตามการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการพัฒนาเมือง ซึ่งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำเป็นต้องมีอิสระทางการคลังในการดำเนินการมากขึ้นเพื่อพึ่งพาตนเอง มีความโปร่งใส และตรวจสอบได้
ดร.ฟาบริซิโอ ซาร์โคเน ผู้จัดการธนาคารโลกประจำประเทศไทย กล่าวว่า ความเป็นอิสระทางการคลังขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจะเป็นตัวแปรสำคัญให้การพัฒนาเมืองของไทยมีความยั่งยืน โดยการส่งเสริมให้เมืองต่าง ๆ จัดเก็บและบริหารจัดการแหล่งรายได้และภาษี ส่งเสริมให้เกิดนวัตกรรม และความรับผิดชอบ ตอบสนองต่อความต้องการของชุมชน
รศ.ดร.ปุ่น เที่ยงบูรณธรรม รองผู้อำนวยการฝ่ายแผนและยุทธศาสตร์องค์กร หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) กล่าวว่า การเสนอขายตราสารหนี้สำหรับโครงการลงทุนในท้องถิ่นและการร่วมลงทุนระหว่างรัฐและเอกชนเป็นแนวทางที่หลายประเทศทั่วโลกได้นำมาใช้ ปัจจัยสำคัญที่จะส่งผลต่อความสำเร็จ คือการมีทิศทางและนโยบายระดับชาติที่ชัดเจนในการระดมทุนจากภาคเอกชนเพื่อลงทุนโครงการโครงสร้างพื้นฐานเพื่อการพัฒนาเมือง
