นักดาราศาสตร์ค้นพบ “สัญญาณวิทยุประหลาด” จากใจกลางทางช้างเผือก
สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ โพสต์ข้อความระบุว่า นักดาราศาสตร์ค้นพบ “สัญญาณวิทยุประหลาด” จากใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือก
นักดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย และทีมวิจัย ค้นพบสัญญาณวิทยุประหลาดจากวัตถุที่มีชื่อว่า “ASKAP J173608.2−321635” ที่ตั้งอยู่บนแผ่นระนาบ ห่างใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือกออกไป ประมาณ 4°
จากการศึกษาผ่านเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์วิทยุ ASKAP VAST (Australian Square Kilometre Array Pathfinder Variables and Slow Transients) และกล้องโทรทรรศน์วิทยุ MeerKAT ของประเทศแอฟริกาใต้ พบว่า สัญญาณดังกล่าวไม่สอดคล้องกับวัตถุใดที่เคยค้นพบ และอาจเป็นไปได้ว่า ยังไม่เคยมีการค้นพบมาก่อนอีกด้วย
สำหรับชื่อ J173608.2-321635 เรียกตามตำแหน่งการค้นพบของเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์วิทยุ ASKAP VAST ซึ่งตรวจหาไม่พบในช่วงแรก แต่ต่อมาพบว่า มีความเข้มสัญญาณสูงขึ้น แล้วจางหายไป และกลับมามีความเข้มของสัญญาณสูงอีกครั้ง
ทีมวิจัยสามารถตรวจจับสัญญาณวิทยุจากแหล่งกำเนิดดังกล่าวได้ 6 ครั้ง ในช่วงเดือนมกราคมถึงกันยายน ปี 2020 พร้อมกับพยายามติดตามสังเกตการณ์ในช่วงคลื่นอื่นด้วย เช่น ใช้กล้องโทรทรรศน์สังเกตการณ์ในช่วงอินฟาเรดที่ตามองเห็น ไปจนถึงรังสีเอกซ์ และใช้กล้องโทรทรรศน์วิทยุ Parkes ประเทศออสเตรเลีย แต่ก็ไม่สามารถตรวจจับสัญญาณได้ ท้ายที่สุดจึงได้ตัดสินใจใช้กล้องโทรทรรศน์ที่ไวต่อการตอบสนองสัญญาณที่ดีกว่า เรียกว่า “เครือข่ายกล้องโทรทรรศน์วิทยุ MeerKAT” ในประเทศแอฟริกาใต้ จึงสามารถตรวจจับสัญญาณประหลาดนี้ได้ แต่พบว่ามีพฤติกรรมเปลี่ยนไปอย่างมาก นั่นคือ สัญญาณหายไปเป็นวัน ทั้งที่เคยตรวจจับได้ว่าปรากฏเป็นเวลายาวนานติดกันหลายๆ สัปดาห์จากการใช้กล้อง ASKAP VAST สังเกตการณ์ก่อนหน้านี้
นอกจากนี้ยังพบว่า สัญญาณดังกล่าวมีการแปรเปลี่ยนความเข้มของสัญญาณสูงถึง 100 เท่า และมีลักษณะเปิด-ปิดสัญญาณแบบสุ่ม (เหมือนหลอดไฟติด ๆ ดับ ๆ) ซึ่งในทีแรก ทีมวิจัยสันนิษฐานว่ารูปแบบเหล่านี้คล้ายกับการเกิดพัลซาร์ (พัลซาร์เป็นดาวฤกษ์ที่กำลังใกล้จะตาย มีขนาดเล็ก ความหนาแน่นสูง และหมุนอย่างรวดเร็วพร้อมกับปลดปล่อยคลื่นวิทยุออกมา) หรือไม่ก็เป็นดาวฤกษ์ประเภทหนึ่ง ที่ปลดปล่อยสัญญาณแรงมากคล้ายการลุกจ้าของลมสุริยะ แต่ผลการตรวจสอบข้างต้น พบว่า สัญญาณจริงๆ ที่ตรวจวัดได้ ไม่ตรงกับวัตถุทั้งสองประเภทที่สันนิษฐานไว้
แม้งานวิจัยชิ้นนี้ยังไม่สามารถเฉลยหรือหาคำตอบได้ว่า อะไรเป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดสัญญาณคลื่นวิทยุแปลกประหลาดจากบริเวณใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือก แต่ในอนาคตอันใกล้ การพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ ของเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์วิทยุ SKA (Square Kilometre Array) อาจจะช่วยไขปริศนานี้ให้กับนักดาราศาสตร์ได้
