บ่วงดักสัตว์ …ทุกข์ของสัตว์ป่า บาดเจ็บ ทรมาน ล้มตาย

การใช้เครื่องมือดักสัตว์ป่า ถือเป็นภัยคุกคามร้ายแรงต่อสวัสดิภาพของสัตว์ป่า เพราะเป็นเครื่องมือที่ประกอบได้ง่าย ใช้อุปกรณ์ที่หาได้โดยทั่วไป ดักสัตว์ไม่เลือกขนาดและชนิด ไม่เว้นแม้แต่สัตว์เลี้ยงในพื้นที่ใกล้แนวเขตป่าอนุรักษ์ แถมยังสามารถอำพรางการตรวจตรา ของเจ้าหน้าที่ได้ไม่ยาก

ยิ่งดิ้น ยิ่งรัด … บาดลึกถึงกระดูก

เมื่อสัตว์ป่าติดกับดัก จะดิ้นด้วยความตกใจ ทุกข์ทรมาน ยิ่งดิ้นหรือยิ่งขยับ บ่วงจะยิ่งรัดแน่นขึ้นเรื่อยๆ ช้างป่าบางตัวที่ติดบ่วง ถูกรัดจนบาดลึกถึงกระดูก เกิดเป็นแผลเน่าจนนำไปสู่การล้มตาย บางกรณีโชคดีหน่อย เจ้าหน้าที่และสัตวแพทย์ของกรมอุทยานแห่งชาติฯ สามารถเข้าช่วยเหลือและรักษาได้ทัน แต่ก็ใช่ว่าจะใช้ชีวิตในธรรมชาติได้ตามปกติ หลายตัวพิการไม่สามารถเดิน หากิน หรือใช้ชีวิตอยู่ในป่าด้วยตัวเองได้

อย่างกรณีของพังฟ้าแจ่ม ลูกช้าป่าเพศเมีย วัยเพียง 3 เดือน ที่เคราะห์ร้ายขาหน้าซ้ายถูกบ่วงกับดักพรานป่า จนได้รับบาดเจ็บสาหัส ภายในป่ากรมอุทยาน กิ่งอำเภอหางแมว จ.จันทบุรี เมื่อปลายเดือนตุลาคม 2559 ในเวลานั้น สัตวแพทย์ของหน่วยงานต่างๆ ร่วมกันรักษาอย่างเต็มที่ แม้ว่าพังฟ้าแจ่มจะปลอดภัย แต่สุดท้ายก็ไม่สามารถกลับไปใช้ชีวิตในป่าได้อีก อยู่ในความดูแลของสวนนงนุชพัทยาเกือบ 3 ปี ก่อนจะย้ายไปอยู่ในความดูแลของสถาบันคชบาลแห่งชาติในพระอุปถัมภ์ จังหวัดลำปาง

เจ้าหน้าที่เข้าช่วยเหลืออีกจำนวนมาก

เหตุการณ์ลักษณะนี้ยังคงเกิดขึ้นอีกหลายครั้ง ตั้งแต่ช่วงปลายเดือนพฤศจิกายน 2561 ถึงปลายปี 2562 สัตวแพทย์ได้เข้าช่วยเหลือช้างป่าที่ได้รับบาดเจ็บจากการโดนบ่วงดักสัตว์รัด อีกไม่น้อยกว่าจำนวน 5 ตัว

14 มีนาคม 2564 เจ้าหน้าที่พิทักษ์ป่า เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยศาลา จ.ศรีสะเกษ เร่งช่วยชีวิตเก้ง จากบ่วงดักสัตว์ในพื้นที่ใกล้แนวเขตชุมชน จนปลอดภัย

11 มิถุนายน 2564 กระทิงหนุ่มติดบ่วงแร้วมาจากกลางป่าลึก ในเขตอุทยานแห่งชาติ น้ำตกหงาวที่ 2 อ.พะโต๊ะ จ.ชุมพร ก่อนจะดิ้นรนจนเชือกแร้วขาด ขาได้รับบาดเจ็บ กระเสือกกระสนลงลำห้วย จนแผลติดเชื้อ ล้มลงในที่สุด

25 กันยายน 2564 เจ้าหน้าที่ชุดลาดตระเวนเชิงคุณภาพ อุทยานแห่งชาติเขาน้ำค้าง จ.สงขลา ช่วยลูกลิงติดนกรงดักสัตว์ ก่อนปล่อยคืนป่าด้วยความปลอดภัย และเข้ารื้อทำลายกรงดังกล่าว

พังฟ้าใส เหยื่อรายล่าสุดของบ่วงดักสัตว์ บาดเจ็บสาหัสต้องตัดขา

ล่าสุด คือกรณีช้างป่าวัย 3 เดือน พลัดหลงโขลงจนโดนบ่วงแร้วรัดขาหน้าขวา ได้รับบาดเจ็บสาหัส บริเวณบ้านคลองยายไท ต.ขุนซ่อง อ.แก่งหางแมว จ.จันทบุรี เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายนที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ได้นำตัวมารักษาที่หน่วยพิทักษ์อุทยานเขาหินขวาก อุทยานแห่งชาติเขาสิบห้าชั้น บ.โป่งเกตุ ต.ขุนซ่อง อ.แก่งหางแมว จ.จันทบุรี ก่อนจะย้ายตัวไปรักษาที่สวนนงนุชพัทยา พร้อมกับทำการตัดขาขวา ที่ถูกบ่วงรัดจนเกือบขาดออก และเตรียมผ่าตัดกระสุนที่ฝังลึกในต้นขาหน้าซ้ายร่วม 10 นัด

นายกัมพล ตันสัจจา ประธานสวนนงนุช เปิดเผยว่า สวนนงนุชจะให้ความสำคัญและจัดควาญช้างมาเฝ้าตลอด 24 ชม. เป็นควาญช้างคนเดียวกันกับที่เคยดูแล ” ฟ้าแจ่ม” มาก่อน ซึ่งจะมีความเข้าใจว่าจะดูแลอย่างไร ส่วนเรื่องนมลูกช้างนั้นทางสวนมีช้างแม่ลูกอ่อนหลายเชือกที่พอจะรีดนมมาให้ลูกช้างตัวนี้ได้ตลอด

ทีมเจ้าหน้าที่ส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สบอ.2 และทีมสัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลสัตว์เนินพลับหวาน พัทยาได้ดำเนินการรักษาตามแผนการรักษาต่อเนื่องจากการรักษา พบว่าข้อเท้าข้างขวาที่ถูกบ่วง ผิวหนังเริ่มสร้างใหม่บีบเข้ามาแคบลง ได้จัดทำโฟมเป็นเท้าเทียมชั่วคราวเพื่อเป็นการพยุงขาข้างนี้ ส่วนแผลที่ขาซ้ายที่รูกระสุนพบว่ายังมีเศษเนื้อตายและเศษหนองอยู่มาก ได้ทำการขูดนำเศษเนื้อตายและเศษหนองออกมา และล้างแผลและยัดผ้าก๊อสผสมยาฆ่าเชื้อชนิดครีมในแผล และได้ทำเลเซอร์เพื่อลดปวดที่แผลและเร่งการสร้างของเนื้อเยื่อใหม่ โดยทางสัตวแพทย์ สบอ.2 จะได้ร่วมกันวางแผนการรักษาและติดตามการรักษาดูแลอย่างใกล้ชิดร่วมกับทีมสัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลสัตว์เนินพลับหวานต่อไป

เจ้าหน้าที่ร่วมกันค้นหา เก็บกู้

สำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช มีมาตรการรณรงค์ให้หน่วยงานต่างๆในสังกัดกรมอุทยานแห่งชาติฯ ร่วมกันทำกิจกรรมค้นหา เก็บกู้ กับดักสัตว์ ในพื้นที่รับผิดชอบ เพื่อนำออกจากพื้นที่ ทำให้พื้นที่นั้น “ปลอดกับดักสัตว์ป่า” เพราะนอกจากอันตรายต่อสัตว์ อุปกรณ์ดักสัตว์ป่ายังเป็นอันตรายต่อเจ้าหน้าที่ที่ออกปฏิบัติงานทั้งช่วงกลางคืนและกลางวัน โดยเฉพาะปืนผูก หรือจั่นห้าว

การเข้าไปติดตั้งอุปกรณ์กับดักสัตว์ป่าในพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เป็นความผิดตามพระราชบัญญัติอุทยานแห่งชาติ พ.ศ. 2562 มาตรา 19 (3) ฐานล่อ หรือนำสัตว์ป่าออกไป หรือกระทำให้เป็นอันตรายแก่สัตว์ ด้วยประการใดๆ ตามมาตรา 19 (7) ฐานนำเครื่องมือสำหรับล่าสัตว์ หรือจับสัตว์ หรืออาวุธใดๆ เข้าไป ซึ่งมีระวางโทษตามมาตรา 43 และมาตรา 45 จำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 5 แสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ขอบคุณภาพ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช