สภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้ผีเสื้อลดลง นักวิจัย ชี้ ผีเสื้อคือดัชนีวัดความสมบูรณ์ของระบบนิเวศ
สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย (TEI) เผย ผีเสื้อจำนวนลดลง และฤดูท่องเที่ยวผีเสื้อมาเร็วกว่าในอดีต เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ชี้ผีเสื้อคือจิ๊กซอว์สำคัญต่อระบบนิเวศ เป็นดัชนีวัดความสมบูรณ์ของระบบนิเวศ และเป็นตัวแทนของความหลากหลายทางชีวภาพ
น.ส.ณัฐณิชา ยี่ลังกา นักวิจัยจากสถาบันสิ่งแวดล้อมไทย เปิดเผยข้อมูลว่า ผีเสื้อเป็นแมลงที่จัดอยู่ในอันดับ Lepidoptera โดยมีลักษณะสำคัญคือ ลำตัว ปีก ขา ที่ปกคลุมไปด้วยเกล็ด รวมถึงทีปีกสองคู่ ลักษณะเป็นแผ่นบาง ผีเสื้อในโลกนี้มีมากถึง 200,000 ชนิด แบ่งออก 3 กลุ่มใหญ่ โดยแบ่งตามพฤติกรรมการหากินและรูปร่างลักษณะ คือ ผีเสื้อกลางวัน (Butterfly) เป็นพวกออกหากินตอนกลางวัน มีลำตัวเพรียว, ผีเสื้อกลางคืน (Moth) ออกหากินในเวลากลางคืน มีลำตัวขนาดใหญ่ และผีเสื้อบินเร็ว (Skippers) ส่วนใหญ่จะออกหากินตอนกลางคืน และบางชนิดหากินตอนเช้ามืด
อย่างไรก็ดี ผีเสื้อมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อระบบนิเวศ เนื่องจากผีเสื้อแต่ละชนิดมักมีแหล่งที่อยู่อาศัยและกินอาหารที่แตกต่างกัน เมื่อผีเสื้อตัวเมียถูกผสมพันธุ์จะวางไข่บนพืชที่เป็นอาหารของหนอนผีเสื้อเท่านั้น เมื่อไข่ฟักออกมาเป็นตัวหนอน หนอนจะกัดกินพืชนั้นเพื่อใช้ในการเจริญเติบโตจนกระทั่งกลายเป็นดักแด้ถึงจะหยุดกิน และพัฒนากลายเป็นผีเสื้อตัวเต็มวัยซึ่งดูดน้ำหวานของดอกไม้เป็นอาหาร โดยมีบางชนิดกินผลไม้เน่า น้ำเลี้ยงต้นไม้ และมูลสัตว์เปียก เป็นต้น ผีเสื้อจะกินอาหารที่เฉพาะเจาะจง หากพืชอาหารของผีเสื้อชนิดนั้น ๆ หมดไป หรือสูญพันธุ์ จะมีโอกาสที่ผีเสื้อบางชนิดสูญพันธุ์ไปด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ ผีเสื้อยังเป็นผู้ช่วยผสมเกสร (pollinators) ซึ่งเป็นบทบาทสำคัญที่ช่วยขยายพันธุ์พืชที่เป็นอาหารให้กับสิ่งมีชีวิตอื่น โดยเฉพาะสัตวเลี้ยงลูกด้วยนม รวมถึงเป็นอาหารหลักของมนุษย์ด้วย นั่นหมายความว่าพื้นที่ใดที่มีความอุดมสมบูรณ์ หลากหลายไปด้วยพรรณไม้ซึ่งเป็นแหล่งอาหารสำคัญของผีเสื้อ จะพบเห็นผีเสื้อที่หลากหลายชนิด แสดงให้เห็นว่าพื้นที่ดังกล่าวมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง ในขณะเดียวกัน ผีเสื้อยังเป็นอาหารให้กับบรรดานกและสัตว์ต่าง ๆ จึงมีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศ เป็นทั้งผู้ล่าและผู้ถูกล่าในระบบห่วงโซ่อาหารด้วย
ด้วยลักษณะของผีเสื้อกลางวันซึ่งมีสีสันสดใส สวยงาม จึงเป็นเสน่ห์ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชมตามสถานที่ต่าง ๆ หนึ่งในสถานที่ที่ได้รับความนิยม และจัดให้มี “ฤดูกาลดูผีเสื้อ” เป็นประจำทุกปี คืออุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จ.เพชรบุรี ซึ่งเป็นพื้นที่ที่พบผีเสื้อนานาชนิดกว่า 250 ชนิด พบมากในช่วงฤดูร้อนตามโป่งต่าง ๆ
ด้วยบทบาทของผีเสื้อมีความสำคัญต่อระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพ ที่ปัจจุบันกำลังถูกคุกคามด้วยภาวะโลกร้อน เราสามารเป็นส่วนหนึ่งในการดูแลรักษาแหล่งที่อยู่อาศัยของผีเสื้อให้ยังคงสภาพที่ดีได้ รวมถึงสนับสนุนและให้ความร่วมมือในการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ในการชมผีเสื้อที่ไม่ทำลายระบบนิเวศ โดยไม่จับ สัมผัส ให้อาหารหรือรบกวนผีเสื้อ และไม่เก็บผีเสื้อหรือปีกผีเสื้อกลับมา เดินทางด้วยความเงียบสงบ ไม่ทำให้แหล่งน้ำเกิดความสกปรก ไม่ส่งเสียงรบกวน หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมี ตลอดจนให้ความร่วมมือปฏิบัติตามกฎระเบียบของสถานที่อย่างเคร่งครัด
