COVID-19 Disruption: ทางรอด ทางเลือกในยุค ‘ความปกติแบบใหม่’
ท่ามกลางสถานการณ์ระบาดของโควิด-19 ที่เปลี่ยนแปลงชีวิตของผู้คนไปอย่างมาก สิ่งที่เคยทำ “ความปกติ” เดิมๆ ต้องเปลี่ยนแปลงไปสู่ “ความปกติแบบใหม่” คนที่จะรอดได้ คือคนที่รู้จักปรับตัวเท่านั้น
The Reporters ขอนำเสนอเรื่องราวของคนหลากหลายอาชีพ ที่ต้อง “ปรับตัว” รับ
“ความปกติแบบใหม่” หรือ The New Normal ในยุค COVID-19 Disruption
เริ่มต้น ep แรกกันกับร้านใหญ่ย่านเยาวราชที่มีอายุเกือบ 60 ปี “ซิ่ม ยิ่ง ง้วน”
ร้าน ซิ่ม ยิ่ง ง้วน เป็นร้านเก่าแก่ที่ก่อตั้งมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2505 อยู่ในตลาด เล่งบ๊วยเอี๊ยะ หรือที่คนทั่วไปมักจะเรียกว่าตลาดเก่าเยาวราช มีสินค้าที่หลากหลาย มีลูกค้าประจำจำนวนมาก ตั้งแต่รุ่นสูงอายุ มีลูกหลานเข็นรถมาให้เลือกซื้อของ จนถึงคนรุ่นใหม่ที่อากง อาม่ากำชับว่าต้องมาซื้อที่นี่เท่านั้น นอกจากนี้ยังมีลูกค้าที่เป็นร้านค้าปลีก ร้านอาหาร ไปจนถึงโรงแรม
แต่เมื่อมีการระบาดของโควิด-19 ทำให้ทุกคนต้องปรับตัวเข้าสู่ New Normal หรือวิถีชีวิตรูปแบบใหม่ การเดินตลาด การออกมาเลือกซื้อของ การออกจากบ้านบ่อยๆ ย่อมลดลง ถูกแทนที่ด้วยการรักษาระยะห่างทางสังคม และการเลือกใช้บริการสั่งสินค้าออนไลน์ และส่งถึงบ้านมากขึ้นเพื่อตอบสนองนโยบายการอยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ เยาวราชเงียบลงอย่างเห็นได้ชัด ปริมาณคนที่มาเดินลดลงอย่างน่าใจหาย แต่ ซิ่ม ยิ่ง ง้วน ก็ยังยืนหยัด และได้พลิกวิกฤตเป็นโอกาสด้วยการเพิ่มช่องทางการขายออนไลน์อีกช่องทางหนึ่ง โดยฝีมือของทายาทรุ่นที่ 3 ของตระกูล คนรุ่นใหม่ที่ไม่ยอมแพ้
ร้านซิ่ม ยิ่ง ง้วน ก่อตั้ง โดย รุ่นที่ 1 นาย ซิ่ม ท่อ ยิ้น และลูกชายคนโต ที่ปัจจุบันเปิดร้านชื่อ จิบย้ง อยู่ถนนทรงวาด โดยชื่อ ซิ่ม ยิ่ง ง้วน ตั้งจาก
“ซิ่ม” ซึ่งมาจากแซ่
“ยิ่ง” แผลงมาจาก “ยิ้น” ซึ่ง แปลว่า สัจจะ คุณธรรมและ
“ง้วน” ที่แปลว่า ต้นตอ
แปลรวมๆ ก็คือ ร้านตระกูลซิ่มซึ่งเป็นต้นกำเนิดของความยุติธรรมในเรื่องของสินค้า และราคา
ปัจจุบันคือ รุ่นที่ 2 ที่ดูแลโดย เฮียเซี้ยะ ลูกชายคนที่ 6 ซึ่งยังคงรักษาอุดมการณ์ของรุ่นพ่อ เน้นการขายของมีคุณภาพ มีความหลากหลาย และเป็นมิตร จริงใจกับลูกค้า ร่วมกับรุ่นที่ 3 ปิยวรรณ ศุรธณี ซึ่งเป็นลูกสาวของเฮียเซี้ยะ เข้ามาช่วยดูแล และนำพาซิ่ม ยิ่ง ง้วนเข้าสู่ยุคใหม่
ปิยวรรณ ศุรธณี จบการศึกษาจากคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ก่อนจะไปศึกษาต่อด้านอาหารยุโรป ที่ประเทศสวิสเซอร์แลนด์ และฝึกเรียนด้านอาหารไทยที่โรงเรียนช่างฝีมือในวัง (หญิง) และได้เข้ามาช่วยดูแลร้าน โดยได้นำความรู้เกี่ยวกับเรื่องการทำอาหาร และความเข้าใจในด้านการบริหารจัดการมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด
ปิยวรรณ เล่าให้เราฟังว่า ในช่วง 9 ปีที่ผ่านมา ซิ่ม ยิ่ง ง้วน ประสบความเปลี่ยนแปลง จากปัจจัยแวดล้อม และพฤติกรรมของผู้บริโภคหลายระลอก
“ช่วงปี 54-58 ผู้คนจับจ่ายใช้สอยกันที่เยาวราชเป็นจำนวนมาก รถติด คนแน่นมากในช่วงเทศกาล จนปี 59 -62 ซึ่งเป็นช่วงการก่อสร้างรถไฟฟ้า (MRT สถานีวัดมังกร) การเดินทางไปมาที่เยาวราชลำบากขึ้น ประกอบกับพฤติกรรมผู้บริโภคที่ต้องเร่งรีบมากขึ้น เน้นที่ความสะดวกมากขึ้น คนรุ่นใหม่เริ่มกลายมาเป็นผู้รับผิดชอบการจัดหาของไหว้เจ้าแทนคนรุ่นพ่อแม่มากขึ้น พฤติกรรมการรวมตัวกันในวันเทศกาล หรือประเพณีสำคัญเริ่มลดลง รวมไปถึงการลดทอนความสำคัญของการเลือกของไหว้ลงจากเดิม ทำให้คนส่วนหนึ่ง หันมาเลือกใช้บริการของซูเปอร์มาร์เก็ต ซูเปอร์สโตร์ และโมเดิร์นเทรดต่างๆ ที่มีการจัดชุดอาหารไหว้เจ้า เซตของไหว้เจ้า แถมยังมีบริการขายออนไลน์ ส่งถึงบ้าน ทำให้เยาวราชเงียบเหงาลงอย่างเห็นได้ชัด”
“จนถึงช่วงกลางปี 2562 ที่รถไฟฟ้าสถานีวัดมังกรเปิด เยาวราชกลับมาคึกคักอย่างมากอีกครั้ง ความสะดวกในการเดินทาง พาลูกค้าเก่าๆ กลับมาเดินเยาวราช จับจ่ายใช้สอย และดึงดูดลูกค้าใหม่ๆ ให้แวะเวียนเข้ามา ทั้งในยามกลางวัน และกลางคืน ทำให้ชาวเยาวราชยิ้มกว้างขึ้นอีกครั้ง”
แต่สถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ก็เข้ามาในช่วงต้นปี และทำให้ทุกอย่างเปลี่ยนไปอีกครั้ง โดยช่วงแรกที่เริ่มมีการระบาด ผู้คนเริ่มกักตุนสินค้า โดยเฉพาะกลุ่ม อาหารแห้ง ของดอง ปลากระป๋อง แต่ต่อมาเมื่อสถานการณ์การระบาดรุนแรงขึ้น และการประกาศใช้มาตรการการเว้นระยะห่างทางสังคม และมาตรการอื่นๆ ก็ทำให้ตลาดเก่าเยาวราช หนึ่งในแลนด์มาร์คของกรุงเทพมหานครเข้าสู่ภาวะเงียบเหงาอีกครั้ง
“จุดนี้ทำให้คิดว่าถึงเวลาแล้วที่เราต้องปรับตัว พลิกวิกฤตที่เจอให้เป็นโอกาส เดินหน้าในการทำตลาดใหม่ ธุรกิจใหม่ ที่อาจจะกลายเป็นธุรกิจหลักในอนาคต” ปิยวรรณ เล่า
ถึงแม้จะเปิดหน้าร้านกับตลาดออนไลน์ (Shopee) มาตั้งแต่ปลายปี 62 และได้ทำแฟนเพจของร้านไว้เป็นทางเลือกให้ลูกค้า แต่ก็ไม่ได้ลงมาทำอย่างจริงจัง จนกระทั่งช่วงที่มีการระบาดของโควิด-19 นี้เองที่เริ่มจะขยับทางเลือกให้เป็นทางรอดสำหรับธุรกิจทั้งในวันนี้ และในอนาคต
เมื่อผู้บริโภคเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมแล้ว เริ่มคุ้นเคยแล้ว ต่อไปเขาอาจจะไม่กลับมามีพฤติกรรมแบบเดิมอีกก็ได้ เมื่อเขาซื้อของออนไลน์แล้ว อาจไม่อยากออกมาเดินเลือกซื้อของ แล้วก็หิ้วกลับบ้านเองอีกแล้วก็ได้
“ลูกค้าหลายๆ คนเริ่มชินกับการอยู่บ้าน และสั่งสินค้าออนไลน์มากขึ้น เริ่มชอบความสะดวกสบายมากขึ้น เราจะคิดว่าคนรุ่นเก่าไม่ซื้อของออนไลน์ไม่ได้อีกแล้ว ลูกค้าของร้านหลายๆ คนเริ่มหันมาคุยกับเราผ่านทางเฟซบุ๊ก ซิ่ม ยิ่ง ง้วน และสั่งสินค้าแล้วใช้บริการส่งถึงบ้าน หรือบางคนโทรมาให้เตรียมของไว้แล้วให้รถมารับไปก็มี”
ปิยวรรณ บอกกับเราว่า แม้จะเพิ่งเริ่มต้น แต่ก็มองเห็นโอกาสในการทำตลาดออนไลน์ เชื่อว่าหากมีการเรียนรู้ ปรับตัว โดยเฉพาะในเรื่องการทำ content การยิงแอดโฆษณา การลงสินค้า การเลือกสินค้าที่จะนำเสนอ ช่องทางนี้จะกลายเป็นช่องทางหลักควบคู่กับหน้าร้านได้อย่างแน่นอน โดยจะเน้นการพัฒนาทำระบบหลังบ้านของตัวเองมากขึ้นเพื่อความสะดวกรวดเร็วเช่นเดียวกับการใช้ระบบของตลาดออนไลน์อย่าง shopee
“จุดเด่นของเราคือความน่าเชื่อถือ และสินค้าหลากหลายที่คัดคุณภาพมาแล้ว สินค้าบางตัวไม่สามารถหาซื้อได้ตามร้านทั่วๆ ไป ต้องเป็นร้านเฉพาะทางที่มีวัตถุดิบอาหารจีนครบครัน อย่างเช่น กระเพาะปลาอี่เซ้ง กระเพาะปลาหังมั้ว ปลิงทะเล หูฉลาม เป๋าฮื้อ ฯลฯ การันตีด้วยการคัดสรรสินค้าของร้านเรา และการมีหน้าร้าน ทำให้ลูกค้าสามารถไว้วางใจได้มากขึ้น และเลือกจะสั่งสินค้ากับเรา”
การทำเฟซบุ้ก แฟนเพจ ควบคู่กันไปกับหน้าร้านบนตลาดออนไลน์ เป็นช่องทางที่ดีที่สุดในการสื่อสารทางออนไลน์กับลูกค้าของซิ่ม ยิ่ง ง้วน ทำให้ลูกค้าหน้าใหม่รู้จักร้านที่ไม่ได้มีตัวตนแค่บนโลกออนไลน์เท่านั้น และสร้างความสัมพันธ์ ความผูกพันกับลูกค้าได้เช่นเดียวกับการปฏิสัมพันธ์กับลูกค้าที่หน้าร้าน โดยเพจ ซิ่ม ยิ่ง ง้วน ไม่ได้เน้นที่การขายของเท่านั้น แต่ยังได้นำเกร็ดความรู้ เรื่องราวเกี่ยวกับอาหาร และการทำอาหารมาแบ่งปันให้กับแฟนเพจอย่างต่อเนื่องอีกด้วย
“ตั้งแต่เริ่มมีการแพร่ระบาดของโควิด-19 ทำให้เรามีเวลาหันมามองทิศทางของธุรกิจของเรามากขึ้น เรามองเห็นคนรอบตัวที่เริ่มขยับ และปรับตัว มองเห็นทุกภาคส่วนในสังคมช่วยกันแล้วก็รู้สึกมีกำลังใจมากขึ้น เมื่อเราควบคุมปัจจัยภายนอกไม่ได้ เราก็ต้องหันกลับมามองที่ปัจจัยภายใน และศักยภาพของตัวเราเอง อย่าท้อ ยิ้มรับกับเหตุการณ์ที่อยู่ตรงหน้าและผ่านมันไปให้ได้อย่างเข้มแข็ง”
ความท้าทายอยู่ตรงที่ทำยังไงให้เราเป็นที่รู้จักในโลกออนไลน์มากขึ้น เรายังใหม่มากบนโลกออนไลน์ ยังมีอะไรให้ต้องปรับตัวอีกเยอะ ซึ่งเราก็จะพัฒนาตัวเองต่อไปเรื่อยๆ เพราะรู้ดีว่า ในโลกยุคใหม่ที่ทุกอย่างวิ่งเร็วเหลือเกินนี้ เรายังต้องเจอกับการ disruption อีกนับครั้งไม่ถ้วน เมื่อสังคมต้องปรับเข้าสู่ New Normal เราเองก็ต้องปรับให้ทันด้วยเช่นกัน
ปัจจุบัน ซิ่ม ยิ่ง ง้วน (เวอร์ชั่นออนไลน์) มีหน้าร้านอยู่ที่ shopee
และเฟซบุ้ก ซิ่ม ยิ่ง ง้วน
นี่เป็นหนึ่งในธุรกิจที่แม้จะยืนยาวมาเกินครึ่งศตวรรษ แต่ก็ต้องปรับตัว และอยู่ให้ได้ในยุคที่ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว เพราะทางรอดเดียว คือการ “ปรับตัว” ให้เข้ากับยุค COVID-19 Disruption
